Bu yazıda ise Linux işletim sistemini kurduğunuzda neler yapabileceğinizi ve neler yapamayacağınızı konuşacağız fakat şu unutulmamalıdır: Linux ile yapılabilecek olan işlemler bir yazıyla sınırlı kalamaz. Bir Linux kullanıcısının herşeyden önce araştırma yapmayı sevmesi gerekir. Ülkemizde Linux hakkında belgeler ve kullanıcılar yoğun olmadığı için yabancı kaynaklara sıkça başvuracaksınız.
Tabir-i caiz ise Linux, işletim sistemine tam olarak müdahale etmenizi sağlar. Görünümü değiştirebilir, masaüstünün kaynak kodlarıyla oynayabilir, hatta kullandığınız uygulamaların da kaynak kodlarıyla oynayabilir ve modifiye edebilirsiniz. Kendinize nasıl güzel geliyorsa o şekilde özelleştirebilirsiniz. Kısacası tam özelleştirilebilir bir sistemdir. Zaten bu bilgiler dahilinde, özelleştirme konusunda ne yapacağınız size kalmış oluyor. İstediğiniz her şeyi yapabilirsiniz. Başkalarının yaptığı ve internete yüklediği değişiklikleri de sağlayabilirsiniz. Fakat ben biraz daha basit işlemlerden söz edeceğim.
Şüphesiz en çok kullanılan uygualamalardan biri de ofis uygulamaları. E-postalarınızı almak, yazı yazmak, çizelge oluşturmak, sunu oluşturmak. Size ücretli olarak sağlanan bu imkanları Linux ile tamamen ücretsiz bir biçimde yapabilirsiniz. Örneğin Libre Office. Libre Office, her türlü ofis işleminizi yapmanızı sağlayan açık kaynak kodlu ve ücretsiz bir ofis uygulamasıdır. Google, Novell gibi büyük firmalar geliştirilmesini üstlenmiştir. Ek olarak da belirteyim, Libre Office ile Microsoft Office'de hazırlanan belgeleri de görüntüleyebilir, değiştirebilirsiniz. Formüller dahi üretebilirsiniz. MS Office'in sağladığı en çok kullanılan özellikleri size sağlar.
Herkesin bildiği Open Office de bu ücretsiz uygulamalardan biridir. Fakat Oracle firmasının uygulamayı paralı yapma tehditinden dolayı Libre Office projesi şu anda Linux dağıtımlarında yüklü gelerek, Open Office uygulamasının yerini almıştır.
En popüler uygulamalardan biri de Mozilla Thunderbird. Mozilla Thunderbird ile e-posta hesaplarınızı kolay bir biçimde yönetebilirsiniz. Tabi isteğe göre Kmail gibi uygulamalar da dağıtımların yazılım depolarından yüklenebilir.
Tarayıcı konusunda ise Google Chrome (kapalı kaynak kodlu), Google Chromium (Google Chrome'un açık kaynak kodlu olanı), Firefox (bir çok dağıtımda öntanımlı tarayıcıdır) Linux için çıkan başarılı tarayıcılardandır. Tabi Midori gibi Firefox tabanlı hafif tarayıcılar da mevcuttur.
Linux dağıtımları 600MB gibi küçük bir kalıpla donanımı otomatik olarak tanır ve sizi sürücü kurma derdinden kurtarır. Fakat Nvidia veya ATI marka ekran kartlarınız varsa sürücülerini depolardan kurmanız gerekiyor.
Linux Mint, Fedora, Ubuntu gibi popüler dağıtımlarda mp3 gibi codecler ön tanımlı olarak yüklü gelmektedir. KDE masaüstü için geliştirilen Amarok, Gnome için geliştirilen Banshee gibi ortam oynatıcıları ile de müziklerinizi rahat bir biçimde dinleyebilirsiniz. Fakat benim kullandığım uygulama Clementine adında hafif ve güçlü bir müzik oynatıcı (yazarın tavsiyesi).
VLC gibi popüler bir video oynatıcı da Linux ile bizlere gelen seçenekler arasında. (Linux Mint'de yüklü olarak gelmektedir).
Fotoğraf düzenlemek için GIMP, videolarınızı düzenlemek için Pitivi adlı uygulamaları kullanabilirsiniz. Fakat video düzenleme işini detaylı olarak yapacaksanız, aynı zamanda 3D çizim uygulaması olan Blender ile de Adobe After Effects tadı verebilirsiniz. :)
Zip'li ve RAR'lı dosyalarınızı açabilir, görüntüleyebilir ve dosyalarınızı bu arşiv uzantılarından birinde saklayabilirsiniz.
Python, C, C++, Ruby, PHP ve daha bir çok popüler programlama dili ile Linux altında uygulamalarınızı geliştirebilirsiniz.
Güçlü sunucular kurabilirsiniz. (Sunucu pazarının %90'ı Linux'un elindedir, ne yazık ki ev kullanıcısı için aynı şeyi söyleyemeyeceğim.)
Neler yapamayız?
Buraya kadar yapılabilecekleri konuştuk. Şimdi ise bu sistemi kurduğunuzda nelerden feragat etmeniz gerektiğine gelelim. Dediğim gibi popülaritesi olmadığı için bazı sıkıntılar yaşanmakta.Adobe After Effects, Adobe Photoshop, Corel Draw (Linux için alternatifi Inkscape'dir) gibi uygulamalar ne yazık ki firmalar tarafından Linux için geliştirilmiyor. Eğer bu uygulamaları kullanacaksanız bilgisayarınızın bir kısmında Windows veya OS X sisteminin kurulu olması gerekir.
Çoğu popüler oyunu Linux altında oynayamazsınız. Çünkü oyun firmaları Linux için bu oyunları geliştirilmiyor.
C#, ASP, VB gibi Microsoft dillerini, Delphi'yi, Apple dili olan Objective-C dilini Linux altında kullanamazsınız, yani bu dillerle Linux altında uygulama geliştiremezsiniz. Fakat Mono Projesi ile C# ve VB ile yazılan uygulamaları bilgisayarınızda çalıştırabilirsiniz.
Microsoft'un Silverlight Projesi ile yapılan uygulamaları Linux altında çalıştıramazsınız. Bunun yerine Moonlight Projesi'ni bilgisayarınıza kurmanız gerekir fakat stabil çalışmadığından pek memnun olacağınızı düşünmüyorum.
MS Office uygulamalarını Linux altında kullanamazsınız fakat bunların alternatiflerinden zaten söz etmiştik.
Fakat sıradan bir ev kullanıcısıysanız, oyunlarla da pek aranız yoksa Linux sizin için çok iyi bir çözüm olacaktır. Sizi anti-virus derdinden kurtaracak, ve diğer bir çok firmaya ödediğiniz yüzlerce dolarlık uygulamaları ücretsiz olarak sağlayacağı için bütçenize de destek olacaktır.
Bir sonraki yazıda Linux'un bilişim sektöründeki yerinden ve öneminden bahsedeceğim. Şimdilik hoşçakalın.
Yazar:Barış Şekerci
