Bir
Mimar Sinan eseri olan Şehzadebası Cami´nin 1990´li yıllarda devam eden
restorasyonunu yapan firma yetkililerinden bir inşaat mühendisi,
caminin restorasyonu sırasında yaşadıkları bir olayı tv´de şöyle
anlatmıştı.
Cami bahçesini çevreleyen havale duvarında bulunan
kapıların üzerindeki kemerleri oluşturan taşlarda yer yer çürümeler
vardı. Restorasyon programında bu
kemerlerin yenilenmesi de yer alıyordu. Biz inşaat fakültesinde teorik
olarak kemerlerin nasıl inşaat edildiğini öğrenmiştik fakat taş kemer
inşaası ile ilgili pratiğimiz yoktu. Kemerleri nasıl restore edeceğimiz
konusunda ustalarla toplantı yaptık. Sonuç olarak kemeri alttan yalayan
bir tahta kalıp çakacaktık. Daha sonra kemeri yavaş yavaş söküp yapım
teknikleri ile ilgili notlar alacaktık ve yeniden yaparken bu notlardan
faydalanacaktık.
Kalıbı yaptık.
Sökmeye kemerin kilit
taşından başladık. Taşı yerinden çıkardığımızda hayretle iki taşın
birleşme noktasında olan silindirik bir boşluğa yerleştirilmiş bir cam
şişeye rastladık.
Şişenin içinde dürülmüş beyaz bir kâğıt
vardı. Şişeyi açıp kâğıda baktık. Osmanlıca bir şeyler yazıyordu. Hemen
bir uzman bulup okuttuk. Bu bir mektup idi ve Mimar Sinan tarafından
yazılmıştı. Şunları söylüyordu:
"Bu kemeri oluşturan taşların
ömrü yaklaşık 400 senedir. Bu müddet zarfında bu taşlar çürümüş
olacağından siz bu kemeri yenilemek isteyeceksiniz. Büyük bir ihtimalle
yapı teknikleri de değişeceğinden bu kemeri nasıl yeniden inşaa
edeceğinizi bilemeyeceksiniz. İşte bu mektubu ben size, bu kemeri nasıl
inşa edeceğinizi anlatmak için yazıyorum."
Koca Sinan
mektubunda böyle başladıktan sonra o kemeri inşa ettikleri taşları
Anadolu´nun neresinden getirttiklerini söyleyerek izahlarına devam
ediyor ve ayrıntılı bir biçimde kemerin inşaasını anlatıyordu.
Bu
mektup bir inşanın, yaptığı işin kalıcı olması için gösterebileceği
çabanın insanüstü bir örneğidir. Bu mektubun ihtişamı, modern çağın
insanlarının bile zorlanacağı taşın ömrünü bilmesi, yapı tekniğinin
değişeceğini bilmesi, 400 sene dayanacak kâğıt ve mürekkep kullanması
gibi yüksek bilgi seviyesinden gelmektedir. Şüphesiz bu yüksek bilgiler
de o koca mimarin erişilmez özelliklerindendir. Ancak erişilmesi
gerçekten zor olan bu bilgilerden çok daha muhteşem olan 400 sene
sonraya çözüm üreten sorumluluk duygusudur.